Reorganisatie Philips
Philips heeft op 30 januari 2023 een reorganisatie aangekondigd. Wereldwijd verdwijnen er 6000 banen, waarvan 1100 in Nederland. Philips stelt wegens bedrijfseconomische omstandigheden genoodzaakt te zijn te reorganiseren. Hoe zit dit arbeidsrechtelijk? Dat leggen we in dit artikel uit.
(Geschatte leestijd: 2 minuten)
1. Wat is een reorganisatie?
Een werknemer kan via verschillende routes ontslagen worden. Een daarvan is door bij het UWV een ontslagvergunning te verkrijgen wegens bedrijfseconomische omstandigheden. Dit is eigenlijk een andere benaming voor reorganisatie. In de Uitvoeringsregels Ontslag om bedrijfseconomische redenen beschrijft het UWV hoe zij de wet toepassen in hun beoordelingen van reorganisaties. In grote lijnen zal het UWV slechts toestemming geven als voldaan wordt aan de volgende voorwaarden:
- Er moet sprake zijn van een bedrijfseconomische noodzaak. De werkgever moet aannemelijk maken dat door de bedrijfseconomische noodzaak arbeidscontracten opgezegd moeten worden. Denk bijvoorbeeld aan een structurele slechte financiële situatie bij werkgever, maar ook aan organisatorische wijzigingen door technologische ontwikkelingen. De UWV-toetsing van de bedrijfseconomische noodzaak is terughoudend. De ondernemer moet de ruimte krijgen om – binnen de grenzen van de wet – zijn bedrijf zodanig in te richten dat de bedrijfsvoering gezond wordt of blijft.
- Daarnaast moeten de juiste werknemer geselecteerd worden voor ontslag. Dit moet volgens het afspiegelingsbeginsel. Dit beginsel zorgt ervoor dat op een zo eerlijk mogelijke manier de ontslagvolgorde wordt bepaald. Dit beginsel hoeft niet toegepast te worden als een unieke functie volledig komt te vervallen. Ook zijn er nog andere specifieke uitzonderingen. Soms hanteert de werkgever een zogenaamde stoelendansmethode. De bestaande functies komen te vervallen en er worden nieuwe functies gecreëerd. De werkgever selecteert vervolgens de meest geschikte personen voor die nieuwe functies. Als het daadwerkelijk om nieuwe functies gaat, dan is dit niet direct een probleem. Wel moet de werkgever zich houden aan een aantal spelregels. In sommige gevallen gaat het in de praktijk niet om nieuwe functies, maar is dit slechts een truc van de werkgever om invloed uit te oefenen op de werknemers die ontslagen gaan worden. Dat mag niet.
- Tot slot moet de werkgever de werknemer die voor ontslag in aanmerking komt proberen te herplaatsen in een andere functie. De werkgever moet – eventueel door in redelijkheid scholing aan te bieden – zijn best doen de werknemer een andere functie te geven. Het moet wel gaan om openstaande vacatures. Als de werkgever een onderdeel is van een concern, dan moet voor de herplaatsingsplicht het gehele concern meegenomen worden.
2. Hoe verloopt een reorganisatie?
Elk ontslag wegens een reorganisatie moet via het UWV (of bij hoge uitzondering een cao-ontslagcommissie) lopen. Als er in korte tijd meer dan twintig werknemers voor ontslag in aanmerking komen, dan spreken we van collectief ontslag. Dat is bij Philips het geval. Philips heeft in dat geval een meldingsplicht. Zij moeten het voornemen voor de reorganisatie delen met de belanghebbende vakverenigingen en aan het UWV.
Voordat de UWV-bal gaat rollen, zal Philips pogen om er met werknemers op vrijwillige basis uit te komen. Vaak gebeurt dit aan de hand van een sociaal plan. In een sociaal plan staan afspraken die de werkgever en vakbonden met elkaar hebben gemaakt om een reorganisatie goed te laten verlopen. Je kunt denken aan financiële en arbeidsrechtelijke afspraken. Op dit moment is er tot eind 2023 een Sociaal Plan voor het personeel van Philips beschikbaar.
Hoe gaat Philips dit waarschijnlijk aanpakken? Zodra de formaliteiten (rondom melding en eventuele overleggen) afgerond zijn, zal Philips proberen met werknemers op vrijwillige basis eruit te komen. Het sociaal plan kan hierbij helpen als uitgangspunt. Philips kan werknemers aanbieden op basis van een vertrekregeling (zie hieronder) vrijwillig te vertrekken. Nadat deze stap is voltooid, kan Philips ervoor kiezen de procedure via het UWV door te zetten. Dit zal – na toestemming van het UWV – leiden tot gedwongen ontslagen.
3. Hoe werkt een vrijwillige vertrekregeling?
Voordat de werknemer en werkgever in een UWV-molen belanden bij een doorgezette reorganisatie, probeert de werkgever eerst een vrijwillige vertrekregeling met werknemers aan te gaan. Hoe ziet dit eruit? De werkgever zal, al dan niet op basis van het sociaal plan, een beëindigingsovereenkomst voorstellen. In een beëindigingsovereenkomst staan veel arbeidsrechtelijke en financiële afspraken. Zo worden afspraken gemaakt over de opzegtermijn, ontslagvergoeding, getuigschriften etc.
Heb je een voorstel tot een vrijwillig vertrek wegens reorganisatie ontvangen? Laat je dan kundig adviseren. Vaak worden de kosten door de werkgever vergoed.
AltijdArbeidsrecht. Jouw specialist, voor vandaag én morgen.
